کانسارهای مس با میزبان رسوبی
Cu-Ag-Co با میزبان رسوبی
کانسارهای مس با میزبان رسوبی، شامل کانسارهایی از چینه های دانه پراکنده از مس آزاد، کالکوسیت، بورنیت و کالکوپیریت در انواع سنگهای رسوبی قارهای از جمله شیل سیاه، ماسه سنگ و آهک هستند. این توالیها معمولاً زیر و یا به صورت میان لایه با ماسهسنگهای قرمز رنگ با توالیهای تبخیری قرار میگیرند. سولفیدها معمولاً توسط چینه های خاکستری، سبز یا سفید میزبان هستند.
مترادف ها: مس چینه کران با میزبان رسوبی، مس با میزبان شیلی، تیپ کوپرشیفر، مس با لایه های قرمز، مس شیلی، مس ماسه سنگی.
محصولات فرعی: مس، نقره (Co، Pb، Zn ، به ندرت PGE، Au، U، Va)
سیستم تکتونیکی در کانسارهای مس با میزبان رسوبی چیست؟
محیط های عمدتاً ریفتی واقع در هر دو محیط درون قاره ای و حاشیه قاره ای. این کانسارها همچنین می توانند در سیستم های کمان قاره ای و پشت کمانی رخ دهند.
محیط رسوبی در کانسارهای مس با میزبان رسوبی چیست؟
حضور مشخص توالی های قرمز و تبخیری نشان دهنده ته نشست در یک اقلیم گرم، خشک تا نیمه خشک در نزدیکی خط استوا است. سنگهای میزبان در انواع محیطهای رسوبی بدون اکسیژن ، از جمله رسوبات دلتایی، حوضههای کربناته مردابی نوع سبخا یا پهنههای گلی میان جزر و مدی و «حوضههای زغالسنگی» کم عمق تولید میشوند.
سن کانی سازی: پروتروزوییک یا جوانتر. مساعدترین سنین پروتروزوییک میانی، پرمین و مزوزوییک اولیه است.
انواع سنگ میزبان: بیشتر نهشته ها توسط شیل خاکستری کم رنگ تا سیاه میزبانی می شوند، اما برخی در ماسه سنگ، سیلت سنگ، سنگ آهک، دولومیت سیلتی، واحدهای کربنات چند لایه (منشا سبخا) و کوارتزیت ها یافت می شوند. افق های مطلوب حاوی مواد آلی یا گوگرد هستند. بسترهای محلی-کنگلومرایی گاهی اوقات حاوی قطعات چوب هستند. شامل توالی رسوبات قرمز رنگ، تبخیرها و گاهی اوقات آتشفشان ها است. در بسیاری از موارد، سنگهای لایهای مربوط به کافت بهطور نامتجانس روی سنگهای زیرزمین قدیمیتر قرار میگیرند.
ژئومتری: کانیها عموماً با لایه بندی منطبق هستند، اگرچه ممکن است به صورت جزئی از سنگ معدن عبور کند و معمولاً در نزدیکی حاشیههای کانسار حالتی تدریجی نشان می دهد . ضخامت افق های معدنی از ده ها سانتی متر تا چندین متر (به ندرت بیش از 5 متر) است. زون های کانساری صفحه ای به صورت جانبی یک کیلومتر تا ده ها کیلومتر گسترش می یابند. یک پهنه بندی رایج به صورت جانبی و یا عمودی از هماتیت > کالکوسیت > بورنیت > کالکوپیریت > پیریت، و یا از هسته شامل کالکوسیت+بورنیت تا کالکوپیریت با گالن و اسفالریت حاشیه ای مشاهده می شود.
بافت و ساختار: سولفیدها در این تیپ کانساری دانه ریز هستند و به صورت دانه پراکنده، در امتداد چینه بندی، به ویژه قطعات دانه درشت تر، یا به صورت سیمان بین دانه ای متمرکز می شوند. ترکها یا رگههایی (به ضخامت کمتر از 1 سانتیمتر، کمتر از یک متر طول) از کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت، گالن، اسفالریت یا باریت همراه با کلسیت در برخی از کانسارها رخ میدهند، اما جزء مهمی از سنگ معدن نیستند. پیریت می تواند framboidal یا colloform باشد. کانی های مس اغلب جایگزین دانه های پیریت، framboids و ندول ها می شوند.
کانی زایی: کالکوسیت، بورنیت و کالکوپیریت. مس ازاد در برخی ذخایر .پیریت در نواحی خارج از کانسنگ فراوان است. انارژیت، دیژنیت، دژورلیت، اسفالریت، گالن، تنانتیت، نقره ازاد با کانیهای کوپیریت جزئی. گانگ: عموما گسترش خوبی ندارد. در چندین کانسار کربنات، کوارتز و فلدسپات به طور همزمان با کانه ها تشکیل شدهاند و الگوهای ناحیهای را نشان میدهند.
دگرسانی: مناطق احیایی جانبی یا زیرین رنگ سبز، سفید یا خاکستری که در توالی قرمز قرار گرفته اند. این مناطق حاوی کلریت، مگنتیت ویا پیریت هستند که بدون کانه زایی و غنی از هماتیت می باشد.
هوازدگی: قرار گرفتن در معرض سطح ممکن است باعث شسته شدن کامل شود و یا دارای رنگ آمیزی مالاکیت و آزوریت باشد. غنی سازی ثانویه کالکوسیت، در نزدیکی سطح رایج است.
کنترلهای کانه زایی در کانسارهای مس با میزبان رسوبی چیست؟
اکثر نهشتههای مس با میزبان رسوبی با فاز ریفت های قارهای همراه هستند که با رسوبگذاری نهشته های دریایی کمعمق که با توالیهای قرمز رنگ و تبخیر مشخص میشوند، همراه هستند و در اقلیم های گرم و خشک تا نیمه خشک که معمولاً در فاصله 20 تا 30 درجه از خط استوای دیرینه ایجاد می شوند تشکیل شده اند. سنگ میزبان معمولاً رسوبات احیا شده سیاه، خاکستری یا سبز با پیریت یا مواد آلی دانه پراکنده هستند. کنترل کننده اصلی هم جریان یافتن سیال از منبع تا مرز محیط احیا، نفوذپذیری اولیه در واحدهای سنگی خاص که معمولاً ماسهسنگهای درشت دانه است، می باشد.
انواع رسوبات مرتبط: ماسه سنگ U دار، مس مانتو، کانسارهای کیپوشی Cu-Pb-Zn ، نمک تبخیری، سیلویت، گچ و انیدریت ، گاز طبیعی.
مدلهای ژنتیکی در کانسارهای مس با میزبان رسوبی چیست؟
بهطورسنتی این رسوبها بهعنوان کانسارهای همزمان با کانه زایی، مشابه رسوبهای sedex یا نهشتههای اپی ژنتیک هیدروترمال تاخیری در نظر گرفته میشوند. در حال حاضر اکثر محققان بر مدل دیاژنتیکی دو مرحله ای تاکید دارند. شیلهای کربنی، ماسهسنگها و آهکهای رسوبشده در محیطهای کمعمق و احیاکننده تحت دیاژنز قرار میگیرند که گوگرد موجود در این رسوبات را به پیریت تبدیل میکند. در مرحله بعدی در طول دیاژنز، شورابه های نمکی با دمای پایین که مس را از یک منبع دور حمل می کنند، واحدهای نفوذپذیر مانند ماسه سنگ های قرمز اکسید شده را دنبال می کنند تا زمانی که با یک واحد کاهنده مواجه شوند. در این مرحله یک محیط احیایی ایجاد میشود که باعث تشکیل یک ناحیه مسی می شود. منبع فلزات مشخص نیست و احتمالا از سنگ های آتشفشانی زیرین، رسوبات حساس، سنگ های زیرزمین یا توده های نفوذی می باشد.
راهنمای ژئوشیمی: مقادیر بالای مس، نقره، سرب، روی و کادمیوم در واحدهای سنگی یافت میشود که گاهی اوقات با ناهنجاریهای ضعیفتر جیوه، مولیبدن، V، U، Co همراه است. رگه ها و لکه های تیره در سنگ های مناسب باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند زیرا ممکن است سولفیدهایی مانند کالکوسیت باشند.
راهنمای ژئوفیزیکی: رادیواکتیویته ضعیف در برخی از ذخایر قابل رویت است.
سایر راهنماهای اکتشافی: رسوبات اغلب در نزدیکی مرز های تدریجی از بسترهای قرمز به واحدهای دیگر رخ می دهد که با تغییر رنگ متمایز از قرمز یا بنفش به خاکستری، سبز یا سیاه مشخص می شود.
تیم زمين شناسي و اكتشاف مجموعه زمین خاک پویان با پرسنلی مجرب و دارای دانش روز در خصوص اکتشاف و استخراج انواع معدن پشتیبان و مشاور شماست.