Posphates فسفات ها
Posphates فسفات ها
فسفات رسوبی یا فسفریت سنگی است که حاوی حداقل 20% P2O5 باشد. بیشتر فسفاتها در سنگهای رسوبی به صورت آپاتیت یافت می‌شوند و اکثر فسفاتهای دنیا در سنگهای رسوبی قرار دارند. کانیهای آپاتیت در سنگهای رسوبی به سه صورت فلوروآپاتیت و هیدروکسی آپاتیت وکلر آپاتیت مشاهده می‌شوند. اگر نوع آپاتیت در سنگ قابل تشخیص نباشد آن را کلوفان collophane می‌نامند.
فسفاتها به دو طریقه آلی و غیر آلی تشکیل می‌شود. فسفاتهای نوع آلی از تجزیه مواد آلی که قبلا رسوب کرده‌اند آزاد می‌شوند. این نوع فسفاتها به صورت پلت و کوپرولیت می‌باشند. فسفاتهای غیر آلی از تجزیه آپاتیت‌های موجود در سنگهای آذرین سرچشمه گرفته‌اند.
نحوه ته نشست کانسارهای فسفاته
به صورت کلی کانسارهای فسفات به 5 نوع ته نشست پیدا می کنند:
- فسفات های دریایی
- فسفات های آذرین
- فسفات دگرگونی
- نهشته های بیوژنیک
- فسفات های که در اثر فعالت آب های جوی به وجود می آیند
البته حدود 85 درصد فسفات دنيا را كانسارهاي رسوبي و 15 درصد آن از كانسارهاي آذرين به دست مي آيد. آپاتيت همراه با كمپلكس هاي آذرين آلكالن و كربناتيت در ريفت هاي داخل قاره تشكيل شده است. فلوئوروآپاتيت مهمترين كاني فسفات سنگهاي آذرين است كه حاوي مقدار قابل توجهي عناصر كمياب مي باشد.در حدود 23 % از فسفات مصرفي دنيا، از کربناتيت ها و بالاترين درصد فسفر (85 %) مصرفي از رسوبات شيميايي فسفاته به دست مي آيد.
اميگ (1975) فسفات هاي رسوبي را به دو دسته فسفريت ها و فسفاتي تقسيم نمود:
فسفريت ها: به آن عده از سنگهاي رسوبي اطلاق مي شود كه حاوي بيش از 10 درصد (20-15 %) كاني فسفاته (P2O5) باشند.
فسفاتی: سنگهاي فسفاتي كمتر از 10 درصد كاني فسفاته دارند.
بافت و ساخت
به طور کلی نهشته های فسفریت به دو صورت :رخساره های پوشاننده و لامینه های فسفاته دیده می شوند.
محیط تکتونیکی
کانسارهای فسفاته معمولا در یک محیط تکتونیکی بزرگ و در مناطق شیب دار در رسوبات دریایی و دریاچه ای ته نشست پیدا می کنند (Robb.2005).
مدل تشکیل
در اثر اختلاط بین آب های سرد و گرم در محیط دریایی در نزدیک سطح، جلبک های به وجود می آیند .با خرد شدن و تجمع بقایای جلبکها، باکترها شروع به تجزیه بقایای آنها میکنند و توسط اینم فرآیند به سنگ ها و رسوبات سخت نشده فسفاته تبدیل می شوند.
پراکندگی سنی فسفریت ها به صورت زیر است.
کاربرد های صنعتی فسفات ها
فسفر یا فسفات از جمله یکی از مواد مهم در زندگی امروزی انسان به شمار می رود. فسفات ها دارای کاربرد های متنوعی می باشند ازجمله آنها: سلاح های فسفری، رنگرزی، کودهای فسفاته، کود های کشاورزی و شیمیایی، صنایع فلزی، صنایع شیشه سازی، دندان سازی، پلاستیک سازی، شوینده ها و تولید اسیدفسفریکو ...
