احیاء و بازیابی چاه

احیا و افزایش کیفیت و کمیت خروجی چاه های قدیمی با روش های نوین من جمله ایرشاک و همچنین متد های نوین احیای شیمیایی :

در بسیاری از مناطق شاهد هستیم که چاه های آب به علل متفاوت دچار گرفتگی و مسدود شدن جدار و لایه های تراوا می شوندکه منجر به کاهش دبی خروجی می شود ؛

  شناسایی وضعیت چاه ها و تعیین متد مناسب جهت افزایش راندمان و بازدهی از جمله فعالیت های شرکت زمین خاک پویان می باشد.

از آنجا که در بیش از نود درصد چاه های کشور شستشوی دوره ای انجام نمی پذیرد و همچنین در بسیاری از چاه ها حتی پس از حفاری توسعه چاه نیز به درستی اجرا نمی گردد بسیاری از چاه ها گاها حتی از بدو حفاری دچار گرفتگی در لوله جدار و گراول پک و همچنین لایه های اطراف چاه می باشند .

  در بسیاری از موارد حتی در زمان حفاری به علت عدم شستشو و کلراسیون تجهیزات حفاری قبل از شروع عملیات؛ باکتری ها و عوامل مخرب سلولی و بیولوژیکی از دستگاه حفاری به چاه منتقل می شوند و منجر به تسریع در روال گرفتگی جدار و ایجاد رسوبات و  یا حتی خوردگی جدار می گردد ؛من جمله می توان به باکتری های آهنخوار اشاره نمود که در صورت انتقال به چاه و لایه های آبدار موجب تسریع در ایجاد رسوبات و گرفتگی و کاهش راندمان سریع چاه می گردند.

در بسیاری از چاه ها نیز که دچار ماسه دهی و سیلت دهی نیز می باشند و گرفتگی در لوله جدار مشهود نیست از طریق عملیات بازسازی و احیا مناسب می توان این پیامد های ناخواسته را کاهش داد.

  شرکت مهندسین زمین خاک پویان پیشرو در خدمات نوین احیا و بازسازی چاه های عمیق و نیمه عمیق آب ؛با سابقه درخشان فعالیت در سراسر ایران عزیز می باشد.

در عملیات احیا و نوسازی چاه پس از انجام مطالعات ویدئومتری و یا در صورت نیاز ژئوفیزیک ؛بسته به وضعیت فعلی چاه و نوع رسوب گذاری و گرفتگی جدار ،کارآمد ترین متد جهت احیا و بازسازی چاه انتخاب و اجرا میگردد.احیا چاه

 از روش های مرسوم احیاء و بازیابی چاه ها می توان موارد زیر را نام برد:

الف - عملیات فیزیکی برای بهسازی چاه:

  •   پیستون زنی
  •    بروس زنی
  •   تزریق هوا یا آب بصورت تحت فشار (جت)
  •   طناب انفجاری
  •   استفاده از روش التراسونیک
  •   سونار جت
  •   شوک گاز نیتروژن

ب - عملیات شیمیائی برای بهسازی چاه:

  •    روش اکوآ-فریداز طریق تزریق گاز دی اکسید کربن
  •    اسید شوئی

 

انتخاب روش احیاء و بازیابی در کسب نتایج مناسب و کاهش هزینه ها ضروری است.

 در ادامه مطلب انواع رسوب گذاری چاه ها و روش های مقابله با آنها ذکر شده است:


 

 انواع پوسته بندی یا رسوب گذاری:

۱.     انسداد فیزیکی یا مکانیکی:

در اثر حرکت ذرات ریز به طرف لوله مشبک و درپشت فیلتر دانه بندی شده ( گراول پک) قرار گرفته سبب انسدادمحل شکاف میگردد وبتدریج سبب کاهش آبدهی آب در چاه میگردد.

اگر این ذرات توسط رسوبات شیمیائی کربناته ترکیب گردند بسیار سخت و حجیم در محل شکاف لوله جدار قرار خواهند گرفت در این شرایط چنانچه بین دیواره چاه و لوله جدار دارای فاصله باشد این رسوبا ت سیمانته شده با کربنات در پشت لوله قرار گرفته که با مشاهده تصویر ویدئومتری قابل شناسائی نبوده و گاها بصورت لکه های سفید در محل شکاف اسکرین قابل مشاهد ه  است.لازم به ذکر است برحسب مدت عمر چاه طول رسوب گذاری در داخل سفره می تواند تا چندین متر ادامه داشته باشد.

۲.    انسداد توسط مواد معدنی:

بیشتر مواد معدنی رسوب کرده در چاه بخاطر فعالیت بیولوژیک است . همیشه اکسیژن و PH مناسب وجود ندارند که آهن یا منگنز به صورت شیمیائی اکسیده شوند. فرایند های متابولیک و فعال در جریان است که باکتریهای اهن را اکسید کرده یا از آب زیر زمینی جذب میکند .بدیهی است با توجه به بیولوژیکی بودن این مواد معدنی کلرزنی توان از بین بردن آن را نداشته بلکه از تشکیل بیو فیلم و جذب بیشتر مواد معدنی توسط میکروب ها جلوگیری میکند.

این مواد که  بیشتر براثر فعالیت بیولوژیکی حاصل میگردد، مهم ترین آن آهن است که اغلب بشکل رسوب قرمز یا قهوه ای رنگ و گاهی سیاه بوده که با رسوب منگنز دچار اشتباء میگردد .

منگنز نیز نیز شبیه اهن در اثر فعالیت های بیولوژیکی تشکیل میگردد و لیکن نسبت به آهن هفت برابر اکیسژن نیاز دارد تا اکسید شود و براحتی نیز قابل حل نیست.

 از انواع دیگر رسوبات؛ رسوبات کربناته کلسیم و منیزیم می باشد.

۳.       رسوب گذاری بیولوژیکی:

منطقه داخل و خارج چاه که تحت تاثیر انسداد و مسائل رسوب مواد قرار میگیرند از مناطق بیولوژیک چاه محسوب میگردند که بسته به نفوذ اکسیژن تاچندین متراطراف چاه را شامل میگردد.

این باکتریها از طریق نصب یا تعویض پمپ ،حفاری ویا وجود در آب زیر زمینی وارد محیط چاه میگردد.وعلائم مشخصه آنها بهمراه باکتریهای احیاءکننده سولفات عبارتند از :

۱- رشد کلونی مانند در دیواره چاه.

۲- ایجاد بوی تخم مرغ گندیده ناشی از تصاعد هیدروژن سولفوره در محیط.

۳- افزایش لجن ورسوب در دیواره.

جهت کنترل این باکتریها تنها روش استفاده از شوک کلر می باشدکه طی مراحلی در چاه تزریق میگردد.

نکته مهم اینکه چنانچه نگاه دقیق به تشکیل این توده های میکروبی بکنیم و جنس مواد را بررسی می نمائیم متوجه شده که ۷۵ تا ۸۰ درصد این مواد معدنی هستند و فقط ۲۰ تا ۲۵ درصد ان آلی می باشند بنابراین در استفاده از انواع اسید یا مواد شیمیائی دیگر ، باید بدنبال موادی باشیم که مواد معدنی را در خود حل کند نه مواد آلی را که با استفاده از کلر قابل بر طرف کردن می باشد. بهمین دلیل است که صرف عمل کلراسیون در بازیابی چاهها توسط این رسوب تقریبا بی فایده خواهد بود .

۴.      تاثیر گاز ها در ایجاد رسوب :

گازهای مانند اکسیژن از نظر بیولوژیکی و ازت از  لحاظ سبکی و انیدرید کربنیک در تعادل شیمیائی آبهای زیر زمینی موثر می باشد . وجود این گاز ها خصوصا افزایش اکسیژن در آب سبب خوردگی و ایجاد قشر های در مجاورت لوله های فلزی خواهند نمود و سبب رسوب نمکهای فرو و منگنز در آب نیز میگردد.

۵.      رسوب فری کلسیک:

 رسوباتی هستند از جنس کربنات که بر اثر ایجاد شرائط مناسب برروی رسوبات بیو فیلم (رسوباتی که در طی بهره برداری از چاه و نتیجه فعالیت باکتریها برروی دیواره لوله جدار تولید می گردد ) از نوع هیدروکسید آهن قرار گرفته و بتدریج طی عمل جایگزینی سراسر فلز را پوشش خواهد .

این رسوبات طبیعت محافظتی برای لوله ها دارد و بهمین دلیل برای شبکه های آبرسانی برای جلوگیری از خوردگی و ایجاد رسوب هیدروکسید آهن نیز مهم هستند.

با در نظر گرفتن PH و نسبت اشباح کربنات کلسیم مکانیسم ومراحل ایجاد آن بشرح ذیل است:

  • ۱- مرحله تشکیل هسته و رشد سریع آن با کاهش اکسیژن و بالا رفتن PHآب موجود در رسوب هیدروکسید فریک نسبت اشباع کربنات کلسیم به ۴۰ رسیده و امکان ظهور هسته متبلور کربنات کلسیم فراهم شده که با رشد سریع خود تشکیل میکروکریستالها را خواهد داد.
  • ۲- مرحله روند کاهش رشد با تشکیل رسوب کربنات برروی میکروکریستال سبب کاهش PH و سقوط نسبت اشباع کربنات به زیر۴۰ به اتمام تشکیل هسته منجر خواهد شد و بتدریج با تماس با یگدیگر تشکیل ماکروکریستالها را می دهند
  • ۳- مرحله رشد بسیار آهسته با عایق شدن کاتد توسط رسوبات کربناته دیگر بعنوان الکترود عمل ننموده و چون آب چاه یک رسوب دهنده است لذارسوب کربنات بطور آهسته به رشد خود ادامه خواهند داد.
  • ۴- توسعه لایه فری کلسیک برروی آند با توسعه کلسیتی شدن در کاتد در بخش آند نیز مورد تهاجم قرار گرفته و با ایجاد کاتد موضعی در این فرورفتگیها بتدریج این بخش نیز کاملا کربناتی می گردد.

 

 

  با توجه به تعدد علل پوسته گذاری و ایجاد رسوبات در چاه های آب ؛عملیات احیا و بازسازی می بایست با توجه به وضعیت چاه و جدار و منصوبات و سفره آب زیرزمینی و پس از مطالعات ویدئومتری و بررسی های لازم توسط کارشناسان مربوطه انجام پذیرد.

امروزه با توجه به هزینه های بالای عملیات حفاری مجدد، افزایش راندمان و خروجی آب چاه ها از طریق عملیات احیا و بازسازی مجدد مقرون به صرفه و منطقی می باشد ؛علی الخصوص در مورد چاه هایی که پس از اظهار نظر کارشناسی دچار گرفتگی و رسوبات شده اند بهترین گزینه اجرای عملیات تخصصی احیا چاه می باشد.

  شرکت مهندسین زمین خاک پویان پیشرو در خدمات نوین احیا و بازسازی چاه های عمیق و نیمه عمیق آب ؛با سابقه درخشان فعالیت در سراسر ایران عزیز می باشد.

 

  خدمات شرکت زمین خاک پویان در زمینه احیا وبازسازی چاه های آب:

  مطالعات ویدئومتری اولیه و تعیین وضعیت رسوبات و گرفتگی ها.

    کلراسیون و شستشوی چاه.

  احیای چاه با روش های نوین من جمله احیای شیمیایی و همچنین استفاده از دستگاه های بروز احیای فیزیکی من جمله ایرشاک .

  مطالعات ژئوفیزیک و تعیین وضعیت آب زیرزمینی و سفرات و لایه بندی زمین .