علت ماسه دهی چاه آب چیست ؟
علل ماسه دهی چاه های آب و راه کار های جلوگیری از آن چیست ؟
یکی از مشکلاتی که در بسیاری از نقاط دامن گیر چاه های آب می شود ؛ ماسه دهی چاه می باشد که بالطبع آن مشکلات ثانویه دیگری نیز به مرور زمان برای چاه آب ایجاد می کند ؛ من جمله باعث شستگی و خالی شدن پشت لوله جدار می گردد و این امر موجب افزایش فشار جانبی خاک بر روی لوله جدار و حتی لهیدگی و شکستگی آن می گردد ؛ همچنین کیفیت آب خروجی کاهش و به مرور زمان موجب پر شدن کف چاه از رسوبات و کاهش کارایی و راندمان چاه می گردد همچنین این حرکت خاک های ریز دانه پشت لوله جدار موجب ایجاد فضای خالی می گردد که با اندک لرزه یا فشار جانبی ؛لوله جدار را خم یا له می کند.
در بسیاری از نقاط ایران که زمین لایه های ریز دانه من جمله ماسه بادی یا لای ریز دانه دارد شاهد ماسه دهی چاه ها هستیم که بعضا منجر به از بین رفتن کارایی چاه می گردد.
در ادامه مطلب راهکار های جلوگیری از ماسه دهی چاه های آب را می توانید مطالعه نماید:
راهکارهای جلوگیری و کاهش ماسه دهی چاه های آب به شرح ذیل می باشند :
اجرای گراول پکینگ مناسب پشت لوله جدار: پراول پک شن نخودی و سرت شده ای است که پس از لوله گذاری چاه در بین فاصله بین لوله جدار و دیواره حفاری ریخته می شود ،برای این منظور لازم است عملیات حفاری با قطر بزرگتری از لوله جدار انجام پذیرد تا فضای مناسب جهت اجرای گراول پشت لوله ایجاد گردد ؛ در بسیاری از چاه های لوله چاه را دوجداره می کنند و در فاصله بین دو جدار شن الک شده با اندازه ها متناسب ریخته می شود ؛اجرای گراول پک تاثیر زیادی در کارایی و راندمان چاه و کاهش ماسه دهی چاه آب دارد.
توسعه چاه تاثیر زیادی در کیفیت و عمر چاه دارد: توسعه چاه عبارتست از اجرای گراول پک مناسب در پشت لوله جدار که مانع از پل بستن لایه های ریزدانه پشت جدار می گردد.
انجام مطالعات ژئوفیزیک قبل از حفاری و تعیین لایه بندی زمین و عمق حفاری و متد مناسب حفاری : از طریق مطالعات ژئوفیزیک آب یابی می توان تفکیک لایه های زیرزمینی را مشخص نمود و حفاری چاه را در محلی با خاک ریزدانه و ماسه بادی کمتر انجام داد ؛ همچنین تعیین متد مناسب حفاری ( دورانی یا چرخشی )با توجه به لایه های زیرزمینی تاثیر زیادی در کیفیت و دوام چاه آب خواهد داشت.
استفاده از لوله جدار با سطح مقطع سوراخ زیاد ( لوله جدار با سطح مقطع آبده بیشتر):نوع لوله جدار و سوراخ خای آن تاثیر زیادی در ماسه دهی چاه آب دارد ؛ قطر سوراخ ها هر چقدر کوچکتر باشد و تعداد آنها بیشتر باشد اولا از ورود خاک های ریز دانه ممانعت ایجاد می کند ثانیه به علت وجود تعداد سوراخ های زیاد و سطح مقطع آبده بیشتر از ایجاد جریان متلاطم آب جلوگیری می کند ؛ برای این منظور بهترین لوله های جدار لوله های اسکرین جانسون می باشند که در این لوله ها سطح سوراخ های آبده با قطر کم و با تعداد بسیار بالا وجود دارد که این امر موجب ایجاد جریان آب یکنواخت در پشت لوله می گردد و تاثیر بسیار زیادی در کاهش ماسه دهی دارد؛همچنین استفاده از لوله های جانسون کاهش مصرف برق و افزایش عمر و راندمان پمپ آب می گردد ؛ و همچنین این لوله های اسکرین به علت وجود سطح آبده زیاد دبی خروجی چاه را افزایش می دهند و همچنین ایجاد رسوبات بر روی آنها زمان بیشتری نسبت به لوله های معمولی نیاز دارد.
استفاده از پمپ آب با ظرفیت پمپاژ مناسب :در زمین های دارای لایه های ریز دانه بایستی از پمپ آب با ظرفیتی استفاده شود که جریان یکنواخت آب (Laminar Flow) به صورت دائمی در چاه جاری باشد ؛استفاده از پمپ با ظرفیت بالاتر از آبرفت منطقه موجب ایجاد جریان غیریکنواخت (جریان متلاطم Turbulent Flow ) می گردد که باعث تشدید ماسه دهی و کاهش راندمان چاه می گردد. همچنین پیشنهاد می گردد روشن و خاموش نمودن پمپ ها نیز به صورت پله ای انجام شود تا کمترین نامنظمی جریان ایجاد گردد.
شستشو و بازرسی دوره ای چاه ها : شستشو و بررسی منظم و دوره ای چاه های آب و جلوگیری از ایجاد رسوبات (رسوب گرفتگی جدار و گراول پک ) علی الخصوص در مناطق مستعد ماسه دهی تاثیر زیادی در دوام و عمر چاه دارد.
شرکت زمین خاک پویان ؛ کلینیک تخصصی احیا و بازسازی چاه های آب عمیق و نیمه عمیق .